Geen plastic roerstaafjes meer bij de koffie, geen afhaal eten meer uit piepschuim bakjes en geen plastic ‘sporks’ meer in de supermarkt. Sinds 3 juli geldt er in de Europese Unie een nieuw verbod op wegwerpplastic. Dit verbod is één van de maatregelen uit de zogenoemde Single-Use-Plastics-richtlijn, ook wel SUP genoemd. Het is een nieuwe stap in de strijd tegen zwerfafval en de plasticsoep in onze zeeën en oceanen. Dit zijn de 5 dingen die je moet weten over het nieuwe plasticverbod.
1. De top-10 plastic wegwerpproducten gaan in de ban
De hoeveelheid wegwerpplastic in het milieu neemt jaarlijks toe, en dat is een groot probleem. Plastic vergaat namelijk niet, bevat soms giftige stoffen en kan zelfs terechtkomen in onze voedselketen doordat vissen en vogels het per ongeluk aanzien als eten. Om dit milieuprobleem aan te pakken, gaan de tien plastic wegwerpproducten die het vaakst op het strand en in zee terechtkomen nu in de ban. In dit handig overzichtje zie je in één oogopslag om welke producten het gaat. Om je er een beeld bij te geven: in de horeca ga je geen plastic bestek, rietjes en roerstaafjes en ook geen piepschuimen bekers en maaltijdbakjes meer aantreffen. Ondernemers mogen hun voorraden trouwens nog wel opmaken.
2. Plaatjes vertellen je welke producten het meest bijdragen aan de plasticsoep
Een andere verandering die je gaat opmerken, is de nieuwe markering op plastic producten. Deze markering vertelt je dat er plastic in het product zit, dat het in de afvalbak hoort en dat zwerfafval een negatief effect heeft op het milieu. Handig, want hierdoor heb je direct duidelijkheid en kun je kiezen voor een milieuvriendelijk alternatief, namelijk hergebruik. Drinkbekers die gedeeltelijk uit plastic bestaan, herken je aan het gekleurde plaatje. Drinkbekers die geheel van plastic zijn, herken je aan het onderstaande zwart-witte plaatje of de grijze gravure:
Maar laat je niet misleiden door deze markering. Er zijn namelijk ook producten die niet voorzien zijn van een plastic logo, maar die alsnog niet duurzamer zijn dan plastic. Lees verder om erachter te komen welke alternatieven voor plastic minder goed zijn voor het milieu dan je waarschijnlijk denkt.
3. Sommige alternatieven voor plastic zijn minder goed dan je denkt
Natuurlijk hebben we alsnog voedselverpakkingen, koffiebekers en bestek nodig, bijvoorbeeld als we eten willen bestellen of een coffee to go willen halen. Wat zijn goede en wat minder goede alternatieven voor wegwerpplastic? Laten we beginnen met de minder goede alternatieven: bamboe, papier, karton of bioplastics. Het duurzame imago van deze alternatieven is onterecht. De reden: de productie vergt alsnog grondstoffen en energie, het recyclen en composteren van deze producten is problematisch, en vaak zitten er zorgwekkende stoffen in zoals poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS). PFAS zijn niet alleen slecht afbreekbaar, ze kunnen ook onze gezondheid aantasten doordat zij lekken in het voedsel waar het wegwerp item mee in contact komt. Ontdek hier de mythes en waarheden over chemische stoffen in voedselverpakkingen. Samengevat komt het erop neer dat wegwerpartikelen van ander materiaal geen goede oplossing zijn.
Als de nieuwe regels een verschuiving betekenen naar wegwerpartikelen van een ander materiaal, dan schiet het niet op. Een piepschuimbakje vervangen door een papierbakje creëert weer een nieuw afvalprobleem en is niet per se milieuvriendelijker. Wegwerp is en blijft erg belastend voor het milieu en het staat herbruikbare oplossingen in de weg.
4. Als je voor hergebruik kiest, kun jij de plasticsoep verminderen
Het goede nieuws is dat er een duurzaam alternatief bestaat waardoor je de plasticsoep kan verminderen: hergebruik. Als we met z’n allen overstappen op herbruikbare oplossingen, belandt er minder plastic afval in het milieu, zijn er minder grondstoffen nodig en verspillen we minder energie. Neem bijvoorbeeld je eigen beker of bakje mee voor een afvalvrije koffiewandeling of kies bij je volgende bezorgmaaltijd voor een herbruikbare voedselcontainer. Hier hebben we 6 leuke adresjes voor een heerlijke én afvalvrije maaltijd voor je op een rijtje gezet.
Naast hergebruiken geldt: reduceer en recycle zoveel mogelijk. Denk bijvoorbeeld twee keer na of je een product écht nodig hebt en richt je met name op materiaal dat eenvoudig te recyclen is. Wil je meer leren over afval scheiden, recyclen en producten hergebruiken? Doe dan onze hergebruikquiz of volg ons op Instagram, waar we regelmatig nieuwtjes en tips rondom hergebruik delen.
5. De SUP is niet genoeg om ons afvalprobleem op te lossen
Tot slot de vraag der vragen: gaat de SUP ons afvalprobleem oplossen? De SUP is een stap in de goede richting, maar zeker niet voldoende om milieuvervuiling door plastic en zwerfafval tegen te gaan. De SUP is welkom, maar om ook andere producten aan te pakken die bijdragen aan zwerfafval in Nederland, zijn er meer en strengere maatregelen nodig. De plastic bevattende sigarettenpeuk valt bijvoorbeeld niet onder de SUP-richtlijn, en dat terwijl de peuk het meest gevonden item was tijdens World Cleanup Day 2020 in Nederland.
We moeten anders gaan denken over wegwerpartikelen. We moeten meer focussen op het verminderen van wegwerpproducten in het algemeen, in plaats van alleen te focussen op plastic wegwerpproducten.