Waarom alleen recycling niet de oplossing is

Zolang je jouw eenmalige koffiebekertje maar netjes in de afvalbak gooit, ben je toch goed bezig? Zeker! Vooral als je bekertje daadwerkelijk goed gerecycled wordt. Maar het materiaal van de beker, het productieproces, de logistiek: het wordt allemaal in werking gezet voor het kwartier dat je er een drankje uit drinkt, om het vervolgens weg te gooien. Daarom is het altijd goed om te overwegen of hergebruik een optie is. Hergebruik is namelijk in veel gevallen een stuk duurzamer!

Dat recycling van die eenmalig gebruikte koffiebekers niet de beste oplossing is, komt voor veel mensen als verrassing. De afgelopen jaren heeft de focus vanuit de overheid en het bedrijfsleven vooral gelegen op recycling van plastic en verpakkingen. Er wordt vooral verkondigd dat recycling the way to go is! Daarom produceren we nu veel koffiebekertjes, verschepen we ze van A naar B, drinken er koffie uit en gooien ze weg. En wat gebeurt er dan mee? In tegenstelling tot wat je zou denken, worden er geen nieuwe bekers van gemaakt, maar toilet- en handdoekpapier of plantentrays. Dat kan overigens alleen als de bekers apart en schoon worden ingezameld zonder restjes koffie, theezakjes, lepeltjes of ander afval. En dan moeten de bekers ook nog eens van één materiaal gemaakt zijn. Anders wordt het lastig om ze te recyclen en gaan ook die ingezameld bekers, hup, alsnog de verbrandingsoven in.

Recycling is een goede stap, maar niet de oplossing
Recyclebare producten klinken duurzaam. Grote multinationals zetten daarom recyclesystemen op voor hun producten en gebruiken het veelvuldig in hun marketing om aan te geven dat een duurzame weg is ingeslagen: “Kijk, van jouw afval maken wij nieuwe producten!”. Hoewel deze initiatieven in veel gevallen een stap in de goede richting zijn, lost dit het afvalprobleem nog niet op. Om te begrijpen waarom recycling niet de oplossing is, moeten we terug naar de basis van ons huidige economische systeem. Dat is volledig gericht op een lineair en eenmalig gebruik van producten. Producten, met name verpakkingen, worden gemaakt, gekocht, gebruikt en weggegooid. De route naar de oplossing ligt juist in dat laatste stukje: weggegooid. Want waarom wordt er niet meer hergebruikt, zodat we minder grondstoffen nodig hebben en er minder verpakkingen in het milieu belanden? Daarvoor moeten we toe naar een circulaire economie.

Hoe kunnen we grondstoffen beter gebruiken?
Een circulaire economie richt zich op het verlengen van de levenscyclus van een product of verpakking. Om dit op de juiste manier te doen, is er internationaal een circulariteitsladder (ook wel de R-ladder) opgesteld. Daarin staan verschillende strategieën om grondstoffen beter te gebruiken. Elke circulariteitsstrategie heeft een bepaalde prioriteit, geordend van 0 tot 8. Hoe hoger op de ladder, hoe minder materialen nodig zijn. De strategie met prioriteit 0 heeft de minste impact op ons milieu en nummer 8 de meeste.

Kiezen voor hergebruik in plaats van recycling
Volgens de ladder ligt de eerste oplossing – na het voorkomen van gebruik – dan ook in Reduce en Reuse; verminderen en hergebruik. Wat betekent dat voor het koffiebekertje uit ons voorbeeld? Als deze herbruikbaar is, wordt deze gemaakt van een materiaal dat sterk genoeg is om lang mee te gaan. De beker wordt vervolgens verscheept van A naar B en jij drinkt er je koffie uit. Je gooit de beker niet weg, maar je brengt ‘m terug naar een inzamelplek (of mee naar huis). Vervolgens wordt hij afgewassen en opnieuw gebruikt. En dat proces herhaalt zich tientallen keren.

Is recycling dan helemaal niet goed?
Jawel, er komt op een gegeven moment op een punt waarbij ook de hergebruikte koffiebeker in zijn ‘levenscyclus’ aan z’n einde komt. Op dat moment is recycling de juiste zet. Dat is pas op plaats 8 in de R-ladder. Dus eerst hergebruik en dan pas recycling. Het is de missie van Mission Reuse te laten zien dat hier volop kansen en succesvolle businessmodellen voor het oprapen liggen. Wij zorgen ervoor dat die kansen ook echt worden gepakt!